Sinh Tử

Sư đăng đàn thuyết pháp

Xem kinh vẫn sinh tử
Không xem cũng sinh tử
Huynh đệ nghĩ cách gì
Ta thoát vòng sinh tử

Cô Quạnh

Nơi ngôi làng ở núi cao
Thông reo trong gió lao xao u trầm
Nỗi buồn cô quạnh càng tăng
Khi đêm vẳng những tiếng than ve sầu

Mountain village
where wind makes sad noises
in the pines
and adding to the loneliness,
the cry of an evening cicada.

Saigyo Hoshi (1118-1190)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của Burton Watson và đặt tựa đề.

Hiểu Pháp

Thầy dạy hiểu pháp ra sao
Tùy theo tâm thức thế nào của ta
Người nào hiểu pháp sâu xa
Mà không thực chứng chỉ là huyễn hư

Bắc Phong

Tâm Linh

Bữa đó đệ tử hỏi
“Vật gì là tâm linh?”
Sư đáp “Vũng nước tiểu
Cõi Cực Lạc Tây Phương”

Vướng Hoa

Lả tả muôn đóa hoa đào
Bầy chim bay cánh
vướng vào trong hoa

Entangled with
the scattering cherry blossoms—
the wings of birds!

Masaoka Shiki (1867-1902)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của Janine Beichman và đặt tựa đề

Kệ Thị Tịch

Ở trong thế giới ta bà
Pháp thiền ta có ai mà hiểu đâu
Sư Hư Đường có đến chào
Cũng chẳng đáng một xu nào ở đây

Death Verse

In this vast realm
Who understands my Zen?
Even if Master Kidō shows up,
He is not worth a cent!

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens.

Chánh Tà

Thiền sư Triệu Châu (778-897)

Lần nọ thiền sư nói
Này huynh đệ lắng nghe

Người chánh thuyết điều tà
Tà thuyết thành sự thật
Người tà giảng chánh pháp
Chánh pháp biến thành tà

Chưa Chết

Bữa nọ Thiên Hoàng gặp
Sư Ngu Đường hỏi câu
“Một người đã giác ngộ
Sau khi chết ra sao?”

Liễu xanh

Liễu xanh
đùa nước đục dòng
trong lúc đang xuống dưới sông thủy triều

Green willow branches
hanging down on the mud
at low tide

Matsuo Basho (1644-1694)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của Makoto Ueda và đặt tựa đề.

Điên Vì Lulu

Ngày kia một ông khách
Đến thăm nhà thương điên
Ông thấy một người bệnh
Với nét mặt rất hiền

Ngồi lắc lư trên ghế
Gọi trìu mến Lulu
Bác sĩ tháp tùng nói
Người này bệnh tương tư

Đuổi Muỗi

Thầy nói từ bi thân này
Sao thầy lại đuổi muỗi bay làm gì
Thầy nghe tiểu hỏi cười khì
Tau chỉ mời nó cho mi cúng dường

Bắc Phong

Vọng Tưởng

Đến đi chỉ một bóng hình
Đó là vọng tưởng của mình thế thôi
Chẳng đến chẳng đi trong đời
Hãy nghe ta dạy các người làm sao

Coming alone,
Departing alone,
Both are delusion:
Let me teach you how
Not to come, not to go!

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Thiền Sư Nhất Hưu và Ngọc Xá Lợi

Xưa có lần phiêu lãng
Ngài thiền sư Nhất Hưu
Cần một nơi tạm trú
Nên ghé một ngôi chùa

Đêm đó trời lạnh giá
Ngồi thiền người rét run
Ngài thấy ba tượng Phật
Bèn đốt một sưởi thân

Xuất Thế

Một kẻ thấy tâm thức mình
Đã nhập thành một với thinh không rồi
Mùa xuân sẽ bước thảnh thơi
Trong sương thực sự xa đời phù du

A man whose mind is
One with spring sky-void steps
Into a spring mist
And thinks to himself he might
In fact step out of the world.

Saigyo Hoshi (1118-1190)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của Burton Watson và đặt tựa đề.

Vô Tư

Vô tư con chim sơn ca
chẳng quan tâm
khói ấm trà bốc lên

The nightingale
not at all concerned...
tea smoke

Kobayashi Issa (1763-1828)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của David G. Lanoue và đặt tựa đề.

Chí Nguyện Xuất Gia

Thiền sư Thân Loan (1173-1262)

Sau thời kinh Tịnh Độ
Đại chúng đều lắng tâm
Thầy chắp tay niệm Phật
Xong kể câu chuyện thiền

Xưa có một cậu bé
Chín tuổi tên Thân Loan
Quyết xuất gia tầm đạo
Sống cuộc đời tu hành

Quạnh Hiu

Cô đơn trong bốn vách chòi
Cả ngày không một bóng người vãng lai
Ngồi dưới cửa sổ lắng tai
Xào xạc tiếng lá bên ngoài rụng rơi

A lonely four-mat hut –
All day no one in sight.
Alone, sitting beneath the window,
Only the continual sound of falling leaves.

Ryokan Taigu (1758-1831)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Tịnh Tâm

Nghĩ nói thế giới ta bà
Hãy nên thanh tịnh quả là dỗi hơi
Tôi chỉ tịnh hóa tâm tôi
Rồi ra lũng suối ngắm soi mặt mình

I don't tell the murky world
to turn pure.
I purify myself
and check my reflection
in the water of the valley brook.

Ryokan Taigu (1758-1831)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của Kazuaki Tanahashi và đặt tựa đề.

Vô Cầu

Thầy dạy thiền tập tinh chuyên
Lúc nào có thể thiền cùng tăng thân
Muốn thực tinh tấn tu hành
Hãy luôn chánh niệm với tâm vô cầu

Bắc Phong

Đơn Độc

Dưới lũng
đơn độc cây thông
Đâu chỉ tôi sống
bạn không một người

A single pine tree
growing in the hollow
and I thought
I was the only one
without a friend.

Saigyo Hoshi (1118-1190)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của Burton Watson và đặt tựa đề.

Bám Thiền

Ajahn Chah (1918-1992)

Thầy dạy thiền định hại ta
Khi an lạc chẳng muốn ra khỏi thiền
Bám chấp chính là xích xiềng
Khi nó phát khởi chặt liền một khi

Bắc Phong

Tiếc Trăng

Vầng trăng kỳ diệu thế này
Chắc gì trong kiếp vị lai vẫn còn
Có ai buồn tiếc trong lòng
Khi phải rời cõi dương trần ra đi

Were we sure of seeing
the moon like this
in existence to come,
who would be sorry
to leave this life?

Saigyo Hoshi (1118-1190)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của Burton Watson và đặt tựa đề.

Hoa Tử Đằng

Chùm tử đằng phủ khắp nơi
Chắc một chút nữa
thì trời đổ mưa

Wisteria plumes
sweep the earth, and soon
the rains will fall

Masaoka Shiki (1867-1902)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của Janine Beichman và đặt tựa đề.

Thiện Tai!

Một thiền sư đi hành hương
Thấy nằm phục ở bên đường con nai
Nói gặp thầy quả thiện tai
Con xin tu đạo theo thầy được không

Bắc Phong

Toàn Hảo

Ai cũng toàn hảo nói chung
Thêm chút cải thiện để dùng cũng hay
Có thiền sinh nhớ lời thầy
Ra đường gặp bất cứ ai cũng cười

Bắc Phong

Chiều Thu

Sư nghe
dế gáy chiều thu
Đứng nhìn
chìm dưới sương mù
thôn xa

Autumn evening,
a monk stands
listening to crickets -
faraway village
buried in mist.

Ryokan Taigu (1758-1831)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của Kazuaki Tanahashi và đặt tựa đề.

Gió Núi

Gió núi
Thổi rít từng cơn
Khi ngưng thổi
Nó chỉ đơn giản ngừng

When it blows,
The mountain wind is boisterous,
But when it blows not,
It simply blows not.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Vô Tranh

Muốn tự do cho bản thân
Thầy dạy cuộc sống ta cần vô tranh
Những gì ta có thể giành
Chỉ là xiềng xích hình thành trong tâm

Bắc Phong

Hoài Niệm

Tình xưa nhớ lại lòng đau
Thơ không còn chữ trôi vào lãng quên
Nẻo đạo tôi hết muốn tìm
Cõi luân hồi vẫn cứ chìm đắm tôi

Reminiscences

Memories and deep thoughts of love pain my breast;
Poetry and prose all forgotten, not a word left.
There is a path to enlightenment but I've lost heart for it.
Today, I'm still drowning in samsara.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens.

Vâng Lời

Đây là câu chuyện đạo
Về thiền sư Bàn Khuê
Mỗi lần ngài thuyết pháp
Rất đông đảo người nghe

Đại chúng đủ thứ cấp
Ngoài tăng sinh của ngài
Tăng sinh tông phái khác
Cũng đến ngồi lắng tai

Thiền Tập

Cứ mở cửa trước cửa sau
Mặc cho ý tưởng bạn vào rồi ra
Thầy dạy miễn đừng mời trà
Bình thản không hiếu khách là tốt hơn

Bắc Phong

Đuôi Trâu

Đầu sừng thân và chân trâu
Cổng chuồng đã lọt tưởng đâu dễ rồi
Nào ngờ vẫn vướng lại đuôi
Nan thấu công án ai người giải đây (*)

(*) Công án thứ 37: "Con trâu qua cửa" trong tập Vô Môn Quan của Thiền Sư Vô Môn Huệ Khai.

Bắc Phong

Bông Sen

Bùn chẳng làm nhơ nhớp tâm
Bông sen hồng nở trong đầm thảnh thơi
Ở trong một giọt sương rơi
Hiển lộ chân tính đất trời an nhiên

The lotus flower
Is unstained by mud;
This single dewdrop,
Just as it is,
Manifests the real body of truth.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Kham Nhẫn

Bị kẻ ác hại trong đời
Thường ta đau khổ buông lời oán than
Hay người hừng hực lửa sân
Tốt nhất thầy dạy sống kham nhẫn lòng

Bắc Phong

Hương Hoa

Mùi thơm dìu dịu ngất ngây
Thực tôi chẳng biết
từ cây hoa nào

I don't know
which tree it comes from
that fragrance

Matsuo Basho (1644-1694)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của Robert Hass và đặt tựa đề.

Bậc Thầy Giác Ngộ

Ngoài đời hay ở trong chùa
An nhiên tự tại và thư thái lòng
Thầy thuộc tôn giáo tình thương
Từ bi hiển lộ ở trong mắt nhìn

Bắc Phong

Chỗ Nằm

Tất cả mọi thứ trên đời
Như hoa đào sẽ rụng rơi khỏi cành
Mai kia khi tôi lìa trần
Xác thân này biết sẽ nằm ở đâu

When you consider,
all in this world
are blossoms that fall
and this body of mine
where will I lay it down?

Saigyo Hoshi (1118-1190)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của Burton Watson và đặt tựa đề.

Đạo Chứng

Thầy dạy chớ tin thần linh
Hành giả chỉ dựa vào mình mà thôi
Đừng mong đạo chứng cao vời
Hãy giới định tuệ cả đời chuyên tu

Bắc Phong