Công Án

Một công án đáng ngộ ra
Cái công án ấy chính là nhà ngươi

Only one koan matters
You

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của Stephen Berg và đặt tựa đề.

Dân Chài

Đọc kinh ngồi thiền hàng giờ
Có thể mất tính hoang sơ của mình
Tiếng dân chài hát lặng thầm
Quý giá như một kho tàng đêm nay

Trên sông lất phất mưa bay
Vầng trăng lấp ló sau mây trên trời
Thanh thoát vượt trên ý lời
Từng đêm tiếng hát như khơi tiếng lòng

A Fisherman

Studying texts and stiff meditation can make you lose your Original Mind.
A solitary tune by a fisherman, though, can be an invaluable treasure.
Dusk rain on the river, the moon peeking in and out of the clouds;
Elegant beyond words, he chants his songs night after night.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Tất Cả Đều Là Đạo

Học Pháp mỗi ngày các sư
Tụng kinh miên mật truyền từ Thích Ca
Trước hết họ nên ngâm nga
Khúc tình của gió mưa và tuyết trăng

Every day, priests minutely examine the Dharma
And endlessly chant complicated sutras.
Before doing that, though, they should learn
How to read the love letters sent by
The wind and rain, the snow and moon.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Tội Lỗi

Khi lửa thiêu đốt thân ta
Cuối cùng nó sẽ chỉ là tro thôi
Trở thành đất nếu chôn vùi
Chỉ có tội lỗi trong đời còn đây?

When burned
It becomes ashes,
And earth when buried.
Is it only our sins
That remain behind?

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Bộ Xương

Tại sao người ta phục trang
Cho bộ xương đẹp huy hoàng làm chi
Khi số phận nó biến đi
Sẽ chẳng lưu dấu vết gì ở đây

Why do people
Lavish decoration
On this set of bones
Destined to disappear
Without a trace?

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Ẩn Tu

Ai cần học đạo nghiêm sư
Núi ba thập kỷ tôi cô quạnh đời
Mọi công án giải xong rồi
Thông cao gió lộng cùng tôi sống thiền

Who needs the Buddhism of ossified masters?
Me, I've spent three decades alone in the mountains
And solved all my koans there,
Living Zen among the tall pines and high winds.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề

Chim Họa Mi

Lời kinh chim hót tôn xưng
Cứu độ thánh thót trong rừng tiếng oanh
Chim là Phật được tâm thành
Hoa bồ tát nở chung quanh kính mừng

Nightingale

A bird too chants sutras of salvation
Filling the trees with marvelous tones.
Forest flowers are like Bodhisattvas,
Surrounding a little bird-buddha.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens.

Nhà Tôi

Nhà tôi thực sự trống không
Không cột không mái nên trông lạ kỳ
Nhưng mưa chẳng thấm tháp gì
Chẳng lo nhà sập bởi vì gió to

My real dwelling
Has no pillars
And no roof either
So rain cannot soak it
And wind cannot blow it down!

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Cuồng Vân

Các sư dùng chữ cho hay
Để mình nổi tiếng có tài làm thơ
Cuồng Vân ở chòi ngu ngơ
Nhưng viết sự thật lúc chờ chín cơm

Monks these days study hard in order to turn
A fine phrase and win fame as talented poets.
At Crazy Cloud's hut there is no such talent,
but he serves up the taste of truth
As he boils rice in a wobbly old cauldron.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

(*) Thiền sư Nhất Hưu thường tự xưng là Cuồng Vân.

Pháp Thí

Tôi muốn cho bạn thứ gì
Giúp bạn tinh tấn trong khi tu hành
Ngặt nỗi là trong thiền môn
Chúng tôi thú thực là không có gì

I'd like to
Offer something
To help you
But in the Zen School
We don't have a single thing!

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Kệ Thị Tịch

Ở trong thế giới ta bà
Pháp thiền ta có ai mà hiểu đâu
Sư Hư Đường có đến chào
Cũng chẳng đáng một xu nào ở đây

Death Verse

In this vast realm
Who understands my Zen?
Even if Master Kidō shows up,
He is not worth a cent!

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens.

Vọng Tưởng

Đến đi chỉ một bóng hình
Đó là vọng tưởng của mình thế thôi
Chẳng đến chẳng đi trong đời
Hãy nghe ta dạy các người làm sao

Coming alone,
Departing alone,
Both are delusion:
Let me teach you how
Not to come, not to go!

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Gió Núi

Gió núi
Thổi rít từng cơn
Khi ngưng thổi
Nó chỉ đơn giản ngừng

When it blows,
The mountain wind is boisterous,
But when it blows not,
It simply blows not.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Hoài Niệm

Tình xưa nhớ lại lòng đau
Thơ không còn chữ trôi vào lãng quên
Nẻo đạo tôi hết muốn tìm
Cõi luân hồi vẫn cứ chìm đắm tôi

Reminiscences

Memories and deep thoughts of love pain my breast;
Poetry and prose all forgotten, not a word left.
There is a path to enlightenment but I've lost heart for it.
Today, I'm still drowning in samsara.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens.

Bông Sen

Bùn chẳng làm nhơ nhớp tâm
Bông sen hồng nở trong đầm thảnh thơi
Ở trong một giọt sương rơi
Hiển lộ chân tính đất trời an nhiên

The lotus flower
Is unstained by mud;
This single dewdrop,
Just as it is,
Manifests the real body of truth.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Gửi Mori Với Lòng Tri Ân Sâu Xa

Lòng ta cây cối khô cằn
Nàng mang xuân hẹn xanh mầm nở hoa
Nếu ta quên ơn sâu xa
Lửa địa ngục sẽ thiêu ta ngàn đời

(*) Ca nương khiếm thị Mori là người yêu cuối đời của Ikkyu Sojun.

To Lady Mori with Deepest Gratitude and Thanks

The tree was barren of leaves but you brought a new spring.
Long green sprouts, verdant flowers, fresh promise.
Mori, if I ever forget my profound gratitude to you,
Let me burn in hell forever.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens.

Món Tươi Bạch Tuộc

Giống Phật Quan Âm nhiều tay
Bạch tuộc vì lão nạp này hiến thân
Vị biển tôn thánh vắt chanh
Lão xin lỗi Phật giới đành phải buông

A Meal of Fresh Octopus

Lots of arms, just like Kannon the Goddess;
Sacrificed for me, garnished with citron, I revere it so!
The taste of the sea, just divine!
Sorry, Buddha, this is another precept I just cannot keep.

Ikkyu Sojun (1394-1481)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens.