Người Bạn của Thiền Sư

Trước đó vài tuần lễ
Bác sĩ chẩn bệnh thầy
Bệnh viêm gan nên phải
Đề phòng chuyện nhiễm lây

Không chia sẻ với ai
Chén đũa và thực phẩm
Từ đó thầy thọ trai
Một mình trong phòng bệnh

Vô Tận Đăng

Đèn này mồi thắp đèn kia
Lan truyền ánh sáng chẳng khi nào tàn
Càng hóa độ cho chúng sanh
Bồ Tát càng thấy đạo tâm kiên cường

Bắc Phong

* Thơ dựa ý một đoạn kinh Duy Ma Cật:

Các Thiên nữ quay hỏi Duy-ma-cật: "Ở Ma cung, chúng tôi phải sống như thế nào?"

Duy-ma-cật đáp: “Này các cô, có pháp môn được gọi là Ngọn-Đèn-Vô-Tận; các cô nên học. Ví như, một ngọn đèn có thể được dùng để mồi sáng hàng trăm ngàn ngọn đèn khác, do đó bóng tối sẽ được soi sáng và ánh sáng này sẽ không bao giờ tắt. Cũng vậy, các cô, một Bồ-tát dẫn đường hàng trăm ngàn chúng sinh khiến cho họ phát tâm cầu giác ngộ tối thượng, mà đạo ý của Bồ-tát không hề tắt ngúm. Cứ mỗi lần thuyết pháp là mỗi lần tăng thêm tất cả pháp thiện cho mình. Cho nên gọi là Vô-Tận-Đăng. Dù các cô có ở nơi cung điện của Ma, các cô hãy nên dùng pháp Vô-Tận-Đăng này để dẫn dắt vô lượng con trai, con gái của Trời khiến phát tâm cầu giác ngộ, vừa để báo Phật ân vừa làm lợi chúng sinh.”

Then the goddesses, saluting Vimalakirti, said to him, "Householder, how should we live in the abode of the Mara’s?"

Vimalakirti replied, "Sisters, there is a door of the Dharma called 'The Inexhaustible Lamp.' Practice it! What is it? Sisters, a single lamp may light hundreds of thousands of lamps without itself being diminished.
Likewise, sisters, a single bodhisattva may establish many hundreds of thousands of living beings in enlightenment without his mindfulness being diminished. In fact, not only does it not diminish, it grows stronger. Likewise, the more you teach and demonstrate virtuous qualities to others, the more you grow with respect to these virtuous qualities. This is the door of the Dharma called "The Inexhaustible Lamp." When you are living in the realm of Mara, inspire innumerable gods and goddesses with the spirit of enlightenment. In such a way, you will repay the kindness of the Tathágata, and you will become the benefactors of all living beings.

(Source: Vimalakirti Nirdesa Sutra. English translation by Robert Thurman, 1976)
Thầy Đạo Sinh chuyển ngữ

Ước Nguyện Hòa Bình

Nếu bạn chân thật ước mong
Hòa bình thế giới ở trong cõi đời
Hãy bắt đầu với nụ cười
Nở ra thân thiện với người chung quanh

* Thơ dựa ý lời Mother Teresa (1910-1997)

Bắc Phong

Quán Thọ

Rừng cây tỏa ánh dương soi
Dưới gốc đại thụ sư ngồi tĩnh tâm
Quán chiếu từ đầu xuống chân
Cảm giác sinh diệt nơi thân thể mình

Bắc Phong

Siêng Năng

Siêng năng không có nghĩa mình
Dính líu làm chuyện thế gian không ngừng
Mà là nỗ lực thân tâm
Tu đạo để thoát cõi luân hồi này

* Thơ dựa ý lời Đạo sư Padmasambhava

Bắc Phong

Pháp Thiền

Sông nào cũng đổ biển khơi
Pháp thiền nào cũng dạy người tĩnh tâm
Không bám ngũ uẩn giả thân
Pháp thiền nào hợp với mình thì theo

(*) Thơ dựa ý lời Ajahn Chah

Bắc Phong

Trái Tim

Đừng để hoạn nạn khó khăn
Làm cho mình sống khô cằn trái tim
Con người là một sinh linh
Luôn cần dưỡng chất là tình yêu thương

* Thơ dựa ý lời Pema Chodron

Bắc Phong

Toàn Hiện

Bạn chẳng cô độc bao giờ
Vì có chư Phật chư Bồ Tát đang
Từ bi hướng dẫn chúng sanh
Đó là việc các ngài làm mọi nơi

* Thơ dựa ý lời Lama Zopa Rinpoche

Bắc Phong

Dứt Bỏ

Cốt tủy của đạo Phật là
Dứt bỏ mọi thứ mà ta mắc vào
Mục đích hành đạo thâm sâu
Chẳng vương một sắc tướng nào trong tâm

* Thơ dựa ý lời Đức Bồ Đề Đạt Ma

Bắc Phong

Vọng Tâm

Là ảo tưởng là mê lầm
Khi tìm thực tướng bằng tâm của mình
Người không dùng tâm để tìm
Sống trong tỉnh giác cõi nhân gian này

* Thơ dựa ý lời Đức Bồ Đề Đạt Ma

Bắc Phong

Pháp Đối Trị

Ném khúc cây vào chó
Chó sẽ cắn khúc cây
Nhưng ném vào sư tử
Sư tử gườm bạn ngay

Bạn tùy thích nhiều lần
Ném vào chó vô sự
Nhưng sẽ khó toàn thân
Làm thế với sư tử

Vọng tưởng đến dồn dập
Đối trị từng ý sao
Sẽ không bao giờ hết
Cả đời bạn lao đao

Bởi vậy bạn tốt hơn
Nhận thức như sư tử
Hãy đối trị cội nguồn
Của vọng tưởng là tâm

Bắc Phong

* Thơ phóng tác dựa theo một bài pháp của Dilgo Khyentse Rinpoche (1910-1991)

If you throw a stick at a dog, he will chase after the stick; but if you throw a stick at a lion, the lion will chase after you. You can throw as many sticks as you like at a dog, but at a lion only one.

When you are completely barraged with thoughts, chasing after each one in turn with its antidote is an endless task. That is like the dog. It is better, like the lion, to look for the source of those thoughts.

Dilgo Khyentse Rinpoche

Thiền Giả

Dù chọn vắng vẻ rừng cây
Để ngồi thiền tập chẳng ai phiền gì
Chú vẫn mỉm cười từ bi
Chào những ý tưởng đến khi tọa thiền

Bắc Phong

Nhiệm Mầu

Mấy ai để ý trái tim
Lắng nghe nó đập nhịp bình thường đâu
Và cảm nhận sự nhiệm mầu
Là mình đang sống hít vào thở ra

Bắc Phong

Đạo Quả

Muốn đạt đạo quả Như Lai
Chấm dứt nghiệp báo sâu dầy phải mang
Nuôi dưỡng tỉnh giác trong tâm
Chấp nhận mọi chuyện cõi trần xảy ra

* Thơ dựa ý lời Đức Bồ Đề Đạt Ma

Bắc Phong

Chữa Bệnh Phiền Não

Thầy nói không vị thầy nào
Chữa được phiền não người vào cầu xin
Nhưng có thể hướng dẫn thiền
Để người đó tự chữa phiền não tâm

(*) Thơ dựa ý lời Thiền sư Kim Triệu

Bắc Phong

Phật Ở Không

Người nào chẳng chạy lòng vòng
Đuổi theo của cải lợi danh trong đời
Ở không một cách thảnh thơi
Người đó là phật rong chơi cõi trần

* Thơ dựa ý lời Đức Bồ Đề Đạt Ma

Bắc Phong

Gõ Chuông

Đừng đánh thức
chim họa mi!
Gõ chuông buổi sáng làm gì vậy sư

Don't wake up
the nightingale!
a monk beating his bowl

Kobayashi Issa (1763-1828)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của David G. Lanoue và đặt tựa đề.

Độc Hành

Cuối ngày khất thực dưới sơn thôn
Về nhà tôi vượt rặng núi xanh
Phía tây sau núi vầng dương khuất
Dòng suối lung linh chiếu ánh trăng
Ngừng bước rửa chân bên bờ đá
Tôi đốt trầm hương ngồi tĩnh tâm
Tăng thân lại thấy mình một bóng
Và thấy trôi nhanh dòng thời gian

Finishing a day of begging,
I return home through the green mountains.
The setting sun is hidden behind the western cliffs
And the moon shines weakly on the stream below.
I stop by a rock and wash my feet.
Lighting some incense, I sit peacefully in zazen.
Again a one-man brotherhood of monks;
Ah… how quickly the stream of time sweeps by.

Ryokan Taigu (1758-1831)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của John Stevens và đặt tựa đề.

Sùng Bái

Khi chưa hiểu đạo thì ta
Sùng bái kẻ khác cho là chí tôn
Nhưng khi pháp đã quán thông
Ta sẽ thấy chẳng nên sùng bái ai

(*) Thơ dựa ý lời Đức Bồ Đề Đạt Ma

Bắc Phong

Tắm Sông Thiêng

Phi Phàm

Thầy tôi là người phi phàm
Xin lỗi thầy có phép thần thông chi
Thầy chẳng có thần thông gì
Chỉ để cho pháp tùy nghi vận hành

Bắc Phong

Canh Tác

Xét cách hành đạo ra sao
Xấu tốt thầy chỉ cách nào được không?”
Thầy nói cũng giống nhà nông
Biết cách xấu tốt vun trồng ruộng nương

Bắc Phong

(*) Thơ phóng tác dựa ý một truyện đạo:

CULTIVATION

A traveller in quest of the divine asked the Master how to distinguish a true teacher from a false one when he got back to his own land-

Said the Master, “A good teacher offers practice, a bad one offers theories.”

“But how shall I know good practice from bad?”

“In the same way that the farmer knows good cultivation from bad.”

(Source: One Minute Wisdom by Anthony de Mello, 1988)

Tẩy Độc

Nhờ pháp tẩy tham sân si
Ngoại giới chẳng có thứ gì hại thân
Chất độc còn trộn trong tâm
Không nơi nào sống thấy an lạc đời

Bắc Phong

(*) Thơ dựa ý lời Nyoshul Khen Rinpoché (1932-1999).

Giác Ngộ Tối Thượng

Tu để đạt giác ngộ
Nhưng chẳng biết là gì
Và làm sao chứng được
Chúng đệ tử hoài nghi

Thầy nghe chuyện bảo rằng
Không thể đạt giác ngộ
Nắm giữ nó cũng không
Các ông cần ghi nhớ

Thấy đệ tử thất vọng
Thầy bèn nói thêm câu
Các ông đừng phiền não
Nó cũng chẳng mất đâu

Vậy mà đến hôm nay
Chúng đệ tử vẫn kiếm
Điều không thể nắm giữ
Nhưng chẳng mất bao giờ

Bắc Phong

(*) Thơ phóng tách theo một truyện đạo:

SOVEREIGNTY

The disciples sought Enlightenment but did not know what it was or how it was attainable.

Said the Master, “It cannot be attained. You cannot get hold of it.”

Seeing the disciples downcast look, the Master said, “Don‘t be distressed. You cannot lose it either,”

And to this day the disciples are in search of that which can neither be lost nor taken hold of.

(Source: One Minute Wisdom by Anthony de Mello, 1988)

Thắng Thua

Bản chất tu đạo là nhường
Cho người khác thắng trên đường ta đi
Tranh giành để được cái chi?
Thắng thua chẳng mảy may gì khác nhau!

Bắc Phong

(*) Thơ dựa ý lời Dilgo Khyentse Rinpoche (1910-1992)

Trầm Uất

Thầy bảo ai trong chúng ta
Chẳng từng hối hận sâu xa lỗi lầm
Nhưng càng dằn vặt trong tâm
Càng khiến đời sống bị trầm uất thêm

Bắc Phong

Thượng Đế Ở Đâu

“Phải đem Thượng Đế vào đời”
Với nhà truyền giáo, thầy tôi bảo là:
“Thượng Đế luôn ở cùng ta
Chúng ta chỉ việc nhận ra có ngài”

Bắc Phong

(*) Tranh The Sunday Preacher của Jakob Steinhardt. Thơ dựa ý một truyện đạo:

HOLINESS

To a preacher who kept saying, “We must put God in our lives,” the Master said. “He is already there. Our business is to recognize this.”

(Source: One Minute Wisdom by Anthony de Mello, 1988)

Tánh Không

Vị kia trong buổi pháp đàm
Tánh Không biện luận lan man dông dài
Bị thầy đập gậy vào vai
Nói không hiện hữu vậy ai điếng người

(*) Thơ phóng tác theo một truyện thiền

Bắc Phong

Tĩnh Lặng

Nhiều vị tăng khó chịu
Sự tĩnh lặng thanh cao
Phật môn tan từng mảnh
Khi đại chúng ồn ào

Chuyện cửa chùa huyên náo
Hay tĩnh mịch Phật môn
Hòa thượng vẫn hoan hỷ
Và bình thản như không

Ngày nọ hòa thượng thấy
Tăng chúng vẫn bất bình
Nên sau hồi giảng pháp
Nói một cách điềm nhiên

Phật môn nếu tĩnh lặng
Chẳng vì vắng âm thanh
Mà vì vắng cái ngã
Của các thầy loanh quanh

Bắc Phong

(*) Thơ phóng tác dựa ý một truyện đạo:

EMPTINESS

Sometimes there would be a rush of noisy visitors and the silence of the monastery would be shattered.

This would upset the disciples; not the Master who seemed just as content with the noise as with the silence.

To his protesting disciples he said one day, “Silence is not the absence of sound, but the absence of self.”

(Source: One Minute Wisdom by Anthony de Mello, 1988)

Trí Tuệ

Ai cầu trí tuệ thầy khuyên
Tưởng tượng ngã xuống vực nghìn thước sâu
Mỗi khi bám được vật nào
Nhận ra vật ấy lao chao rơi cùng

Bắc Phong

MORTALITY

To a disciple who begged for wisdom the Master said,

“Try this out: close your eyes and see yourself and every living being thrown off the top of a precipice. Each time you cling to something to stop yourself from falling, understand that it is falling too...”

The disciple tried it out and never was the same again.

(Source: One Minute Wisdom by Anthony de Mello, 1988)

Vô Thường

Phật thuyết vô thường phải chăng
Để ta tìm cái thường hằng cho ta
Hay Phật muốn ta nhận ra
Không gì cố định để mà bám vương

Bắc Phong

Sống Giản Dị

Những người sống với lòng tham
Nghĩ càng thỏa mãn là càng sướng thân
Đâu biết giảm thiểu thứ cần
Mới đem lại sự bình an tâm hồn

Bắc Phong

Giải Thoát

“Làm sao giải thoát? Thưa thầy.”
“Con hãy tìm thử coi ai trói mình!”
“Có ai trói đâu mà tìm.”
“Vậy thì giải thoát có cần nữa không?”

Bắc Phong

(*) Thơ dựa ý một truyện đạo:

LIBERATION

“How shall I get liberation?”

“Find out who has bound you,” said the Master.

The disciple returned after a week and said, “No one has bound me.”

“Then why ask to be liberated?”

That was a moment of enlightenment for the disciple who suddenly became free.

(Source: One Minute Wisdom by Anthony de Mello, 1988)

Cổng Chùa

Cổng chùa tĩnh lặng thanh cao
Tịch nhiên không một bóng vào hay ra
Ai nghĩ trời đất bao la
Muốn thoát biển khổ phải qua cổng chùa?

Bắc Phong

Tu Chứng

Muốn cho lợi lạc tha nhân
Tu hành thực chứng bạn cần trải qua
Vì cho nước uống người ta
Cầm chiếc bình rỗng đổ ra được gì

* Thơ dựa ý lời Dilgo Khyentse Rinpoche

Bắc Phong

Làm Người Vĩ Đại

“Muốn vĩ đại phải làm gì?”
“Tại sao phải vĩ đại khi làm người?
Chỉ sống đáng làm người thôi
Thành tựu ấy vĩ đại rồi thưa ông”

Bắc Phong

(*) Thơ dựa ý một truyện đạo:

ACCEPTANCE

“How can I be a great man — like you?”

“Why be a great man?” said the Master. “Being a man is a great enough achievement.”

(Source: One Minute Wisdom by Anthony de Mello, 1988)

Suy Giải

Hãy nhớ là Đức Thế Tôn
Từ bi đem chánh pháp ban cho đời
Đọc nghe suy giải ý lời
Nông hay sâu vẫn tùy người đọc nghe

Bắc Phong

Ảo Tính Của Thơ

Ngôn từ hoa mỹ của thơ
Tạo nên thế giới mộng mơ tuyệt vời
Thi sĩ nghĩ trải nghiệm đời
Trong khi thực sự chỉ ngồi làm thơ

(*) Thơ phóng tác dựa ý Rumi (1207-1273)

Tri Hành

Có trí tuệ cũng như không
Nếu không thể hiện qua hành động ta
Nhưng hành động khi làm ra
Nếu thiếu trí tuệ có là tốt không

Bắc Phong

(*) Thơ dựa ý một truyện đạo:

MECHANICALNESS

The Master once asked his disciples which was more important, wisdom or action.

The disciples were unanimous: “Action, of course. Of what use is wisdom that does not show itself in action?”

Said the Master, “And of what use is action that proceeds from an unenlightened heart?”

(Source: One Minute Wisdom by Anthony de Mello, 1988)

Khiêm Tốn

Ngạn ngữ Nhật Bản có câu
Bông lúa chín cúi thấp đầu ngoài nương
Thầy khuyên người càng thành công
Càng nên khiêm tốn ở trong cuộc đời

(*) Thơ dựa ý ngạn ngữ Nhật

Bắc Phong

Giá Trị Truyện Tích

Đồng tiền vàng mất tìm ra
Nhờ ngọn nến giá chỉ là một xu
Cũng thế chân lý thiên thu
Ở nơi truyện tích nghe như tầm thường

Bắc Phong

(*) Thơ phóng tác dựa ý một truyện đạo:

MYTHS

The Master gave his teaching in parables and stories which his disciples listened to with pleasure — and occasional frustration, for they longed for something deeper.

The Master was unmoved. To all their objections he would say, “You have yet to understand, my dears, that the shortest distance between a human being and Truth is a story.”

Another time he said. “Do not despise the story. A lost gold coin is found by means of a penny candle; the deepest truth is found by means of a simple story.”

(Source: One Minute Wisdom by Anthony de Mello, 1988)

Trầm Luân

Theo đuổi danh lợi thế gian
Trừ phi Phật pháp vẫn năng tu hành
Luân hồi càng phải trầm luân
Cho nên Phật tử hãy tuân pháp mầu

(*) Thơ dựa ý Đạo sư Padmasambhava

Bắc Phong

Giá Trị Tu Tập

Đời là giấc mộng huyễn hư
Dốc lòng tu tập kể từ hôm nay
Kinh nghiệm hành đạo lâu dài
Điều duy nhất giúp bạn ngày ra đi

Bắc Phong

(*) Thơ dựa ý Dilgo Khyentse Rinpoche (1910-1992)

“Cuộc đời của quí vị ở hiện tại chỉ có một, nhưng tương lai thì vô số. Vì thế đừng hy sinh cái nhiều-đời chỉ để đeo đuổi sự phồn vinh hư huyễn của một-đời. Nếu quí vị bỏ qua việc thực hành Pháp ngày này qua ngày khác, thì vào lúc chết quí vị sẽ thấy đau khổ vì hối tiếc — nhưng đã quá muộn. Một người đang hấp hối còn có thể bắt đầu tu tập sao? Ngay lúc này chính là thời gian để quí vị dấn thân vào tu tập. Điều duy nhất giúp được quí vị vào lúc chết chính là những kinh nghiệm mà tu tập mang lại cho quí vị.”

Your present life is just one life; future lives are innumerable. Do not sacrifice so many lives just to pursue the illusory well-being of this present one. If you neglect to practice Dharma day after day, you will regret it bitterly – but too late, at the moment of death. Can a dying person begin to practice? Right now is the time to devote yourself to spiritual practice. The experience that practice will bring you is the only thing that will help you at the hour of death.

DILGO KHYENTSE RINPOCHE (1910-1992)
Thầy Đạo Sinh chuyển ngữ

(Source: The Hundred Verses of Advice – Collected Works Vol II p 424, Shambhala)

Sơn Lộ

Trên đường núi dẫn lên chùa
Gió lạnh se sắt lúc mùa thu sang
Rừng cây lá rụng đỏ vàng
Rải lên bậc đá làm thang cho người

Bắc Phong

Luân Hồi

Thầy nói do nghiệp trả vay
Mà vướng sinh tử vòng quay luân hồi
Có duyên học Phật pháp rồi
Hãy lo tu đạo vun bồi thiện căn

Bắc Phong

Giác Ngộ

Người tu giác ngộ khi nào
Khi chấm dứt mọi khổ đau cuộc đời
Đến đây thì Phật im lời
Chuyện sau giác ngộ tự người nghiệm ra

(*) Thơ dựa ý Eckhart Tolle

Bắc Phong

Giải Thoát

Thầy nói tu tông phái nào
Cũng để giải thoát khổ đau chính mình
Ai có hạnh nguyện tâm linh
Hãy kiên trì dẫu hành trình cam go

Bắc Phong

Niêm Hoa Vi Tiếu

Tăng đoàn đợi Phật khai tâm
Phật ngồi im lặng trầm ngâm bảo tòa
Lúc sau Phật giơ cành hoa
Chỉ ngài Ca Diếp ngộ ra mỉm cười

Bắc Phong

Đạo Sư

Mặc cho hoa mận rụng rơi
Mặt nghiêm
thầy chẳng thốt lời nói chi

Not giving a damn
that plum blossoms fall...
his stern face

Kobayashi Issa (1763-1828)
Bắc Phong phỏng dịch bản tiếng Anh của David G. Lanoue và đặt tựa đề.

Sống Tỉnh Thức

Thầy mỉm nụ cười từ bi
Giảng về cái chết sau khi hành thiền
Chúng ta ai cũng đến phiên
Tập sống tỉnh thức an nhiên với đời

Bắc Phong