Thầy dạy nguyện Phật mười phương
Dụng tâm giác ngộ trên đường tâm linh
Không vì lợi lạc cho mình
Mà vì lợi lạc chúng sinh muôn loài
Bắc Phong
BỒ-ĐỀ TÂM — tiếng Phạn là Bodhicitta — là ước nguyện đạt được giác ngộ vì lợi lạc của tất cả chúng sinh. Bodhicitta có hai khía cạnh: tuyệt đối và tương đối.
Bodhicitta-TUYỆT-ĐỐI là sự nhận chân Phật tánh vốn có trong mỗi chúng sinh; và chỉ được trì giữ bởi những ai chứng ngộ được tánh-Không của mọi hiện tượng. Vì không dễ liễu ngộ nên chúng ta thường bắt đầu bằng sự tu tập bodhicitta-tương-đối, vốn ít khó hơn.
Bodhicitta-TƯƠNG ĐỐI cũng được chia làm hai: phát tâm và dụng tâm.
- Phát tâm là ước nguyện đạt được giác ngộ vì lợi lạc của tất cả chúng sinh;
- Dụng tâm là đưa ước nguyện này vào hành động qua việc thực hành sáu ba-la-mật.
Nói cách khác, bodhicitta-phát-tâm là xác lập mục tiêu, và bodhicitta-dụng-tâm là phương tiện đạt đến mục tiêu. Điểm quan yếu của Đại thừa là cả phát tâm và dụng tâm đều không hướng đến tự ngã mà là tất cả chúng sinh, cho dù vòng tái sinh có thể kéo dài bao lâu đi nữa.
The "thought of enlightenment," bodhichitta in Sanskrit, is the wish to attain enlightenment for the sake of all sentient beings. Bodhichitta has two aspects, the relative and the absolute. Absolute bodhichitta is the recognition of the Buddha-nature inherently present in each being and can be grasped only by those who realize the void nature of all phenomena; since it is not easy to understand fully, we usually begin with the practice of relative bodhichitta, which is less difficult.
Relative bodhichitta is also divided into two: aspiration and application. The first is the wish to attain enlightenment for the sake of all beings, and the second is putting this wish into action through the practice of the six paramitas. In other words, aspiration bodhichitta is what identifies the goal, and application bodhichitta is the means by which the goal is attained. The key point of the Mahayana is that both aspiration and application are directed not toward oneself but toward all sentient beings, for however long samsara may last.
DILGO KHYENTSE RINPOCHE (1910-1991)
Thầy Đạo Sinh chuyển ngữ